Một chiếc dép đứt quai
Hồi Ba còn sống, mình rất sợ mỗi lần bị ba rầy. Khác với Má, Ba hiếm khi đánh đòn, có thể nói là Ba chưa bao giờ thật sự đánh mình roi nào, cơ bản là Ba cầm cây roi nhìn cho nó có sức nặng tâm lý thôi. Nhưng mà mình vẫn sợ Ba hơn Má, dù Má chính xác là dũng sĩ diệt roi mây (xài gãy hết bao nhiêu là cây roi mây trong cuộc đời luôn).
Ngày xưa mình rất hay than phiền với Má, mỗi lần Ba rầy la là mình cảm thấy như đang nghe một bài thuyết giảng dài lê thê không có hồi kết và cũng không đoán trước được khi nào sẽ đến hồi kết. Thông thường, mỗi lần Ba kêu mình ra “nói chuyện” là ít nhất nó sẽ mất hơn 45 phút, còn dài thì chắc gần tiếng rưỡi.
Đứa con nít nào là không có lúc hư hỏng, ham chơi, làm biếng học. Rồi đứa trẻ vị thành niên nào mà không một lần hùa theo bạn bè làm mấy trò ngu ngốc hay bị thầy cô mắng vốn. Và đứa sinh viên đại học nào chưa từng cúp học đi tụ tập đàn đúm, yêu đương, để rồi kết quả học tuột dốc (chút xíu xiu)? Nhưng mà với Ba, tất cả những điều đó giống như thiên thạch đâm đầu vào Trái Đất. Con Phương nó không ngoan, điểm của nó không tốt là giống như thế giới này đã đến lúc tận thế. Và Ba chính là một vị siêu anh hùng còn sót lại để cứu thế giới bằng cách biến chuyển con Phương bằng những bài thuyết giảng của mình. Mình chính xác đã lớn lên như thế. Và mình nghĩ là mình đã lớn lên trong sự cầu toàn của Ba, trong cái khuôn khổ mà Ba đặt ra và cả sự hằn hộc. Mình đã tin rằng Ba chưa một lần muốn hiểu mình và đặt tin tưởng vào mình. Và những năm tháng tuổi trẻ ấy, mình chưa bao giờ là không tìm cách thoát ra và phá bỏ cái khuôn khổ đó. Mình từng nhớ có một lần Ba hỏi mình “Tại sao Ba đã dọn sẵn một con đường mà con không thèm đi, con đi làm ba cái chuyện gì loanh quanh rồi cuối cùng mục tiêu của con là cái gì?”. Mình đã không chút ngần ngại mà đáp lại “Con muốn tự đi con đường của mình, dù nó chông gai thế nào thì con cũng muốn tự đi, đâu có nói là con cần Ba dọn đường cho con”. Sau lần đó, Ba không nói chuyện với mình hơn tháng trời.
Nhưng mà bây giờ, ở cái tuổi hơn 30 rồi, mình ngẫm lại mới thấy rằng sự cầu toàn và những kỳ vọng của Ba chưa bao giờ là sai.
Năm 14 tuổi, Ba đã vừa đi học vừa phụ ông bà Nội chăm mấy em, rồi đi canh rẫy thuốc lá mỗi đêm. Đến mùa thu hoạch thì phải phụ cắt lá, Ba kể với mình bã cây thuốc lá dính vàng cả bàn tay rửa không ra nên là Ba nhiều khi xấu hổ với bạn bè.
Năm 18 tuổi, Ba đậu Đại học, quyết tâm nhảy xe một mình từ Ninh Hoà lên Sài Gòn với hai bàn tay trắng. Ba nói lúc Ba đi, nhìn ông bà với mấy đứa em mà ruột Ba thắt lại, nhưng phải đi thì mới đổi đời được. Không phải là cho Ba mà là gầy dựng một tương lai tốt hơn cho mấy cô chú và cho cả con cái Ba sau này. Người ta hay nói “Sài Gòn không phụ một ai nếu bạn quyết tâm và kiên trì theo đuổi ước mơ”, và điều đó đã đúng với Ba mình, một người đàn ông tỉnh lẻ, đen đúa, gầy gò vác duy nhất một cái balo mà trong đó không có thứ gì quý giá.
Xe cập bến xe An Dương Vương, lúc xuống xe cũng là lúc Ba phát hiện một bên quai dép bị đứt; và vì tiếc tiền, Ba đã đi bộ từ quận 5 sang quận Bình Thạnh – chỗ nhà người quen đã giúp cưu mang Ba mấy năm đầu ở Sài Gòn.
Phải chăng là hơi muộn khi mình chợt nhận ra con đường Ba thường nhắc đến có lẽ chính là đoạn đường từ quận 5 đến quận Bình Thạnh với 1 chiếc dép đứt quai? Và sự bảo bọc, lòng yêu thương của Ba không cho phép Ba nhìn thấy con cái của mình phải đi trên một con đường như thế. Ba Má đã làm hết sức mình để tiến tới phía trước, thì làm sao nỡ lòng nhìn con mình bước lùi về phía sau.
Tận sâu trong lòng, mình vẫn nghĩ bản thân chưa bao giờ sai khi rẽ bước đi trên chính con đường mình chọn vì mình biết dù trong đó dù có 3 phần ngông cuồng thì cũng có 7 phần nghiêm túc. Nhưng cái sai của mình đó là lúc còn trẻ người non dại, mình đã chẳng thể nhìn ra, để mình đi được trên con đường của riêng mình, để mình có được một xuất phát điểm tốt hơn, nền tảng chính là từ con đường của Ba mà ra. Để mình có được những bước chân vững vàng ngày hôm nay, Ba đã kéo lê một bên dép giữa cái Sài Gòn tấp nập nhưng chẳng ai thèm quan tâm. Và mình hối hận biết là bao nhiêu vì đã chưa một lần có cơ hội nói ra điều này với Ba.
Mình biết ơn Ba đã dũng cảm bước ra khỏi số phận của mình, không chỉ đến một mình tiến tới mà còn là bàn đẩy và nguồn động lực để thay đổi cuộc đời cho cả một đại gia đình và rất nhiều người. Đó là điều mà có lẽ cho đến ngày hôm nay mình vẫn chưa làm được.
Đó là điều mà mình mãi canh cánh trong lòng. Thành công không phải là thấy mình tốt hơn mỗi ngày mà còn là thấy mình làm được gì để giúp những người thân tốt hơn mỗi ngày.
– – –
Có nhiều lúc con ước là Ba còn ở đây, để cái quang gánh này nó nhẹ hơn một chút nhưng nghĩ lại thì Ba quẩy gánh cả cuộc đời rồi, thôi thì bây giờ để con phụ được chút nào hay chút đó. Ba đã bước về phía trước rồi, không lẽ bây giờ tụi con lại bước lùi?
Singapore, 3June2023
